Wie was Fokje Peper-Posma?
Fokje Peper-Posmastraat in Finsterwolde Mijn moeder heeft een aantal jaren aan de Fokje Peper-Posmastraat in Finsterwolde gewoond. Wie is deze vrouw geweest en wat was haar rol, dat ze een straatnaam heeft verdiend in Finsterwolde. Ik ben op onderzoek gegaan en vond een artikel over haar in ‘De Waarheid’ van 1963. Dan wordt ook duidelijk waarom juist in Finsterwolde een straatnaam naar haar is vernoemd.
Pionier van de arbeidersbeweging Fokje Peper, één van de pioniers van de Nederlandse arbeidersbeweging, overlijdt op dinsdagmiddag 17 december 1963 in de Clara-Stichting te Zandvoort op 76-jarige leeftijd. Fokje Peper wordt als oudste dochter in het gezin Posma te Appelscha geboren. Haar vader is een van de „rode onderwijzers" uit het noorden van Nederland. Zij groeit op te midden van de in armoede levende, doch strijdbare veenarbeiders. Als deze arbeiders in 1891 tot staking overgaan, wordt haar vader te hulp geroepen en spreekt hij op een vergadering van de stakers. Dit alles maakt diepe indruk op Fokje en zo leert zij mee te leven en te strijden voor lotsverbetering van de arbeiders. Na de lagere school doorlopen te hebben, werkt zij in verschillende plaatsen als huishoudelijke hulp. Zij wordt lid van de Bond van Huispersoneel en als zij in 1910 in Haarlem in betrekking komt, richt zij daar een afdeling van de bond op, waarvan zij tot voorzitster wordt aangewezen. Gedreven door haar klassenbewustzijn ontwikkelt zij een grote activiteit in de opkomende arbeidersbeweging.
Lid van de SDAP Zij wordt in 1911 lid van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Op een vergadering waar Domela Nieuwenhuis spreekt, leert zij haar man, Louis Peper, kennen. In 1913 trouwen zij. Met grote overtuiging neemt ze deel aan de acties van de Sociaal Democratische Vrouwenclub, die in 1914 anti-oorlogsdemonstraties organiseert. Deze strijd wordt afgeremd door het standpunt, dat Troelstra in de Tweede Kamer verkondigt met zijn uitspraak: „De nationale gedachte moet de nationale geschillen overheersen".
SPD wordt CPN Fokje Peper kan dit niet aanvaarden en zo treedt zij in 1916 toe tot de SPD, waaruit de Communistische Partij van Nederland (CPN) is voortgekomen. Fokje maakt vervolgens deel uit van het Revolutionair Socialistisch Comité, waarbij de communisten en andere linkse groeperingen zijn aangesloten. Het comité leidt acties tegen de oorlog en komt op voor betere voeding voor de arbeiders en hun kinderen, die hongerlijden. Als Fokje Peper in 1921 gevraagd wordt mee te werken aan de bestrijding van de grote hongersnood in Rusland is zij daartoe dadelijk bereid. Zo ontplooit ze met onvermoeibare ijver haar medewerking aan de Internationale Arbeidershulp (lAH). Als de hulpverlening aan de Sovjet-Unie niet meer nodig is, treedt de lAH op bij stakingen en bij alle gelegenheden, waar hulp voor de arbeiders nodig is. Fokje is secretaresse van de Nederlandse afdeling en heeft in deze functie veel en belangrijk werk verzet, ook b.v. tijdens de grote textielstaking in Twente in de jaren 1931—1932. Fokje werkt dan o.a. in de keuken van Enschede, waar kinderen van de stakers een warme maaltijd krijgen. Buitengewoon veel werk verzet zij als de antifascisten in Duitsland en Spanje geholpen moeten worden en een nieuwe oorlog zijn schaduwen vooruitwerpt.
Met manifesten en andere middelen wordt het Nederlandse volk duidelijk gemaakt wat het fascisme betekent. Fokje is elke avond op stap om te colporteren met antifascistische lectuur. Fokje zelf heeft overigens verschrikkelijke herinneringen aan de oorlogen en de bezetting van ons land. Haar man, naar wie in Haarlem een straat is genoemd, wordt wegens zijn moedige houding tegen: het fascisme met nog 27 familieleden door de Hitlerbeulen vermoord. Dit weerhoudt Fokje er niet van de strijd tegen het misdadige fascisme voort te zetten. De ontzettende verliezen, die zij in de oorlog heeft geleden, hebben deze strijdbare en moedige vrouw niet kunnen breken. De illegale CPN, doet nimmer vergeefs een beroep op haar als er gevaarlijk werk moet worden gedaan om de nazi-bezetter, waar het maar kan, te bestrijden en te verzwakken. Zo is Fokje Peper gestorven in het bewustzijn, dat de strijd van de arbeidersbeweging belangrijke resultaten heeft bereikt en dat zij daartoe op voorbeeldige wijze heeft bijgedragen. In de Nederlandse arbeidersbeweging zal zij een onvergetelijke plaats blijven innemen.
Bron: De Waarheid, woensdag 18 december 1963.
| ||||||||||
